Theo báo cáo triển vọng kinh tế Châu Á quý 4/2016, Ngân hàng TNHH MTV HSBCViệt Nam hạ dự báo tăng trưởng kinh tế từ mức 6.3% xuống còn 6.2% cho năm 2016 và 6.6% xuống còn 6.5% cho năm 2017, đồng thời cũng đưa ra mức dự báo tăng trưởng cho năm 2018 là 6.6%.
Chính sách nới lỏng tiền tệ, tài khóa có khả năng bị hạn chế
Theo HSBC, lạm phát tăng suốt mấy tháng nay, đạt mức 3.3% trong tháng 9, mặc dù lạm phát có vẻ đang ở dưới mức mục tiêu 5% cho năm 2016 nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khiến lạm phát gia tăng. Ví dụ, tình hình thời tiết và điều kiện thổ nhưỡng không thuận lợi nhiều khả năng đẩy giá lương thực tăng cao. Bất kỳ sự phục hồi giá nhiên liệu nào cũng có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế, đưa lạm phát tăng cao. Ngoài ra, chi phí quy định cho một số loại hình dịch vụ quan trọng như giáo dục và chăm sóc sức khỏe cũng sẽ tăng trong vài tháng tới. Tăng trưởng tín dụng nhanh sẽ tiếp thêm áp lực cho nguy cơ tăng lạm phát. Do đó, xem xét hết các yếu tố, phạm vi của việc nới lỏng tiền tệ thêm nữa cũng sẽ bị giới hạn trong thời gian này.
Tương tự như vậy, dư địa cho việc nới lỏng tài khóa cũng khá nhỏ. Theo Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia (NFSC), thâm hụt ngân sách đến ngày 15/08/2016 đạt gần 111.5 ngàn tỷ đồng, tương đương với khoảng 44% dự toán cả năm. Tuy nhiên, áp lực về thâm hụt ngân sách nhiều khả năng sẽ tăng trong những tháng còn lại vì đầu tư cơ sở hạ tầng dự kiến sẽ tăng sau khi một Nghị quyết Chính phủ có hiệu lực. Mặt khác, nguồn thu ngân sách từ dầu thô và các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang tụt lại phía sau, do giá nhiên liệu thấp và tình hình thoái vốn cổ phần của Chính phủ trong các DNNN diễn ra khá chậm chạp. Cho đến tháng 8, giá bán trung bình của dầu thô là 41USD/thùng – thấp hơn mức giá ngân sách đề ra 60USD/thùng. Theo Bộ Tài chính, chỉ 1/3 doanh thu từ việc thoái vốn, tương đương khoảng 10 ngàn tỷ đồng được thu trong tám tháng đầu năm nay.
Thách thức từ tăng trưởng tín dụng cao và TPP bị trì hoãn
HSBC nhận định rằng lĩnh vực ngân hàng vẫn tiếp tục đặt ra những thách thức, đang phải vật lộn với khối nợ xấu và lại một lần nữa chứng kiến tăng trưởng tín dụng cao. Cụ thể, đến tháng 6/2016, tỷ lệ nợ xấu chính thức đạt 2.6%. Mặc dù tương đối nhỏ, nhưng vẫn còn khoảng 200 ngàn tỷ đồng nợ xấu bị mắc kẹt ở Công ty Quản lý Tài sản Việt Nam (VAMC).
Việc Quốc hội Mỹ chưa phê chuẩn Hiệp định TPP cũng đang đặt ra một thách thức khác cho Việt Nam. TPP là thỏa thuận ưu đãi thương mại của 12 quốc gia (bao gồm cả Mỹ nhưng không có Trung Quốc) chiếm 40% GDP toàn cầu. Hiệp định này sẽ bãi bỏ khoảng 18,000 loại thuế giữa các quốc gia tham gia. Việt Nam được xem là một trong những quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ TPP. Nhưng Chính phủ Việt Nam cũng vừa quyết định trì hoãn việc phê chuẩn TPP, thể hiện một sự cân nhắc về chiến thuật trong bối cảnh TPP đang bị cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống Mỹ làm lu mờ.
Theo đó, Chính phủ cũng đang từng bước thực hiện những cải cách cần thiết để đưa tăng trưởng đi theo hướng bền vững hơn. Tuy nhiên, trong thời điểm hiện tại, việc nới lỏng tiền tệ và tài khóa khá bị giới hạn là nguyên nhân cho việc HSBC cắt giảm nhẹ dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
Hiếu Nguyễn
