Mặc dù Chính phủ đã quan tâm, có những cơ chế, chính sách nhằm phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT), tuy nhiên trong nhiều năm, tình hình gần như không mấy cải thiện. Làm thế nào để phát triển CNHT ở Việt Nam, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, sớm thoát cảnh gia công lắp ráp với giá rẻ đang là đòi hỏi cấp thiết. Phóng viên Báo Nhân Dân đã ghi lại những ý kiến, đề xuất của một số chuyên gia, nhà quản lý về vấn đề này.
Phát triển CNHT thực chất là phát triển thị trường công nghiệp mà ở đó có nhiều nhà cung ứng được chia theo nhiều cấp độ khác nhau.
Như một đàn sếu bay, nhà sản xuất lắp ráp là con chim đầu đàn đang dẫn cả đàn sếu – các DN sản xuất linh phụ kiện ra thị trường. Đây cũng là mô hình dẫn đến sự phát triển thần kỳ của các nước có ngành công nghiệp hiện đại ở châu Á với những “con chim đầu đàn” như Nhật Bản, Hàn Quốc. Những nước và vùng lãnh thổ có nền công nghiệp khá phát triển khác như Xin-ga-po, Đài Loan (Trung Quốc), Ma-lai-xi-a, Thái-lan cũng có các nhà cung ứng cấp 1, hoặc cấp 2. Thiếu những “con chim đầu đàn”, Việt Nam còn hội nhập muộn so các nước trong khu vực. Với quy mô kinh doanh nhỏ, việc các DN Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu đã được định hình sẵn không phải là điều dễ dàng nếu không có những lợi thế cạnh tranh căn bản như: chất lượng sản phẩm phải đạt chuẩn về kỹ thuật, giá cả cạnh tranh, giao hàng đúng hạn. Đáng tiếc, vẫn luôn tồn tại một khoảng cách quá lớn giữa yêu cầu về chất lượng sản phẩm, giá bán cũng như thời hạn giao hàng của các DN nước ngoài so với khả năng đáp ứng của DN Việt Nam. Ước tính đến nay, chỉ có khoảng 15% nguyên liệu đầu vào của DN FDI là được sản xuất bởi các DN Việt Nam. Đó là chưa kể quy mô thị trường CNHT của Việt Nam còn quá nhỏ. Trong khi đó, việc nước ta gia nhập WTO và sau khi thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA), hàng rào thuế quan giảm xuống và các chi tiết cùng linh kiện theo đó cũng được giảm thuế. Đó là những thách thức rất lớn đối với các DN cung cấp linh, phụ kiện trong tương lai gần. Các DNNVV hoạt động trong các ngành CNHT Việt Nam sẽ mãi mãi không bật dậy được từ tầng lớp các nhà cung ứng cấp 3, cấp 4.
Phát triển CNHT đòi hỏi sự nỗ lực từ nhiều phía. Các khuyến nghị chính sách mà VCCI đưa ra tập trung vào việc phải có chương trình hỗ trợ trọng điểm vào một số dự án, nhóm sản phẩm để tạo những nhà cung ứng cấp 2, cấp 1 và sớm có những “con chim đầu đàn”. Cần tái cơ cấu lại các cụm công nghiệp còn chưa lấp đầy hiện nay, lấy các DN lớn làm vai trò hạt nhân, có nhà xưởng sẵn có để tạo điều kiện cho các DNNVV vệ tinh khởi đầu thuận lợi, tập trung vốn vào trang thiết bị, nâng cao tay nghề. Các DN Việt Nam phải chủ động hơn trong việc tiếp cận thị trường, tìm hiểu công nghệ thích hợp, kiên trì thiết lập quan hệ đối tác với người mua
Nguồn: Báo nhân dân
