.
Dưới đây là 10 sự kiện nổi bật của kinh tế Việt Nam năm 2013 do bạn đọc của Người Đồng Hành lựa chọn.
Lạm phát được kiểm soát
Năm 2013 là năm thứ 2 liên tiếp Việt Nam đã thành công trong việc kiểm soát lạm phát theo đúng mục tiêu đề ra của Quốc hội và Chính phủ, qua đó giúp ổn định kinh tế vĩ mô và kích thích tăng trưởng kinh tế. Từ mức 18,13% năm 2011, Việt Nam đã đưa chỉ số CPI xuống còn 6,04% năm 2013, thấp nhất trong 10 năm qua. Đây là một trong những thành tựu nổi bật trong điều hành giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.
Theo kết quả khảo sát gần đây, lạm phát trong năm 2014 được các tổ chức tín dụng kỳ vọng chỉ tăng ở mức một con số, với mức tăng trung bình 6,74%, mức kỳ vọng này nằm trong ngưỡng mục tiêu đề ra của Quốc hội (khoảng 7%).
Ngành nông nghiệp và sản xuất hàng tiêu dùng lên ngôi
Năm 2013 có thể gọi là một năm thuận lợi của nông nghiệp Việt Nam khi các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam vẫn là những mặt hàng nông thủy sản như gạo, thủy sản, hạt điều, cà phê….
Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất hàng tiêu dùng trong năm 2013 tiếp tục tạo được lợi nhuận ổn định, thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư trong và ngoài nước. Trong đó có rất nhiều doanh nghiệp chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ qua các năm như Masan, Vinamilk, Kinh Đô… và điểm nổi bật là có tới 3/10 doanh nghiệp Việt Nam được Forbes Asia bình chọn là doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ USD tốt nhất Châu Á hoạt động trong lĩnh vực này bao gồm PAN Pacific (PAN) , Công ty Cổ phần Giống cây trồng Trung Ương (NSC), Công ty Cổ phần Giống cây trồng miền Nam (SSC).
Ngành nông nghiệp cũng đón nhận sự quan tâm sâu sắc của Chính phủ với việc chỉ đạo tập trung thực hiện công tác quy hoạch nhằm tổ chức sản xuất theo hướng hàng hóa quy mô lớn, xây dựng thương hiệu sản phẩm, hình thành chuỗi sản xuất, tiêu thụ trên thị trường trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu. Trong những ngày cuối cùng của năm 2013, Thủ tướng chính phủ đã ký nghị định số 210/2013/NĐ-CP, đưa ra hàng loạt các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, trong đó bao gồm cả các hình thức hỗ trợ bằng tiền mặt, giảm tiền sử dụng đất với những doanh nghiệp đầu tư trong các lĩnh vực này
Việt Nam có tỷ phú USD đầu tiên
Năm 2013, Việt Nam vinh dự được nhắc đến trong danh sách tỷ phú giàu nhất thế giới 2013 của tạp chí Forbes. Theo đó, Chủ tịch Tập đoàn Vingroup – Phạm Nhật Vượng đã trở thành người Việt Nam đầu tiên có tài sản từ 1 tỷ USD trở lên. Ông Vượng xếp thứ 974 trong danh sách với 1,5 tỷ USD tài sản, chủ yếu nhờ 53% cổ phần trong Vingroup.
Được biết, ông Vượng đầu tư vào thị trường bất động sản Việt Nam từ đầu những năm 2000. Ông trở thành tỷ phú USD đầu tiên trên sàn chứng khoán Việt Nam từ ngày 7/3/2011, liên tục giữ vị trí người giàu nhất trên sàn chứng khoán trong 4 năm 2010-2013. Tập đoàn Vingroup với vốn điều lệ hơn 7.000 tỷ đồng là công ty có mức vốn hóa lớn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Vingroup hiện có một danh mục đầu tư với 31 dự án bất động sản khắp cả nước, trong đó 12 dự án đã được hoàn thành, 3 dự án đang được xây dựng và phần còn lại đang trong giai đoạn quy hoạch.
Nâng trần bội chi ngân sách từ 4.8% lên 5,3%
Năm 2013, hụt thu ngân sách của Việt Nam là 63.630 tỉ đồng so với dự toán. Đây là năm đầu tiên VN không hoàn thành dự toán thu ngân sách, buộc phải đề nghị tăng mức bội chi từ 4,8% lên 5,3% để bù đắp.
Giải trình trong phiên họp Quốc hội ngày 2/11/2013, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, nguyên nhân hụt thu chủ yếu là do dự toán Ngân sách năm 2013 xây dựng cao so với khả năng thực hiện. Dự toán thu nội địa từ đất và thu thuế xuất-nhập khẩu năm 2013 đều tăng xấp xỉ 20% so với thực hiện năm 2012 – là mức quá cao so với khả năng kinh tế. Nguyên nhân thứ hai là năm 2013 phải thực hiện các chính sách miễn-giảm, dãn thuế để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp cũng dẫn đến giảm thu ngân sách nhà nước. Nguyên nhân còn lại là tăng trưởng thấp hơn dự kiến, cùng với việc quản lý điều hành cũng có lúc chưa hiệu quả nên một số đối tượng đã lợi dụng, gian lận và trốn lậu thuế.
Khởi tố và xét xử nhiều vụ án kinh tế lớn
Năm 2013, Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng đã chỉ đạo quyết liệt việc điều tra và xử lý các vụ án kinh tế lớn. Nhờ vậy, cuối năm 2013, 3 vụ án tham nhũng tại Công ty Cho thuê tài chính II (ALC II), CTCP Kỹ nghệ thực phẩm Việt Nam (Vifon) và Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) đã được đưa ra xét xử. Nhiều bị cáo cầm đầu trong các vụ tham nhũng này đã phải chịu mức hình phạt cao nhất là tử hình.
Ngoài ra, một vụ án kinh tế lớn khác cũng đã được Viện KSND tối cao ra cáo trạng truy tố 23 bị can trong vụ “lừa đảo” chấn động ngành ngân hàng. Phiên tòa xét xử Huỳnh Thị Huyền Như và đồng phạm dự kiến kéo dài trong 3 tuần từ 6-25/1/2014. Trong vụ án này, hàng loạt các công ty, các ngân hàng đã bị dính líu và chịu thiệt hại nặng nề, nhiều quan chức lãnh đạo cao cấp cũng bị vướng vào vòng lao lý.
Thị trường chứng khoán duy trì mức trên 500 điểm
Trong năm 2013, VnIndex nhiều lần vượt mức trên 500 điểm. Đặc biệt trong những tháng cuối năm, chỉ số này liên tục duy trì ngưỡng điểm đầy thử thách này. Theo số liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, so với cuối năm 2012, VN-Index tăng trên 22%, HNX-Index tăng 13%. Sự gia tăng của các chỉ số đã đưa Việt Nam trở thành 1 trong 10 nước có mức độ phục hồi mạnh nhất thế giới. Mức vốn hoá thị trường năm 2013 cũng tăng so với năm 2012, đạt khoảng 964 nghìn tỷ đồng (tăng 199 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2012), tương đương mức 31% GDP. Tổng dòng vốn nước ngoài luân chuyển trong năm 2013 vẫn tăng 54% và giá trị danh mục tăng khoảng 3,8 tỷ USD so với cuối năm 2012. Số lượng tài khoản nhà đầu tư đạt khoảng 1,27 triệu tài khoản, trong đó số lượng tài khoản nhà đầu tư nước ngoài tăng 55%.
Số lượng doanh nghiệp ngừng hoạt động tăng 11,9% so với năm 2012
Theo báo cáo của Tổng cục thống kê cho rằng, trong năm 2013, số doanh nghiệp gặp khó khăn phải giải thể hoặc ngừng hoạt động năm nay là 60.737 doanh nghiệp, tăng 11,9% so với năm trước. Trong đó, số doanh nghiệp đã giải thể là 9.818 doanh nghiệp, tăng 4,9%; số doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng hoạt động là 10.803 doanh nghiệp, tăng 35,7%; số doanh nghiệp ngừng hoạt động nhưng không đăng ký là 40.116 doanh nghiệp, tăng 8,6%.
Tuy nhiên, tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới năm 2013 là 76.955 doanh nghiệp, tăng 10,1% so với năm 2012 với tổng vốn đăng ký là 398,7 nghìn tỷ đồng, giảm 14,7%.
Huy động kỷ lục trái phiếu Chính Phủ trên HNX
Thị trường TPCP năm 2013 tiếp tục tăng vọt sau khi bùng nổ từ năm 2012. Tính từ đầu năm đến ngày 7/12/2013, tổng giá trị phát hành TPCP (gồm cả trái phiếu Chính phủ bảo lãnh) đã đạt 178.400 tỷ đồng, vượt 6% so với khối lượng của cả năm 2012. Riêng trái phiếu KBNN của giai đoạn này đã tăng 17% so với cả năm 2012, theo thống kê của Sở GDCK Hà Nội.
Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) nhận định, dù thị trường trái phiếu giảm nhưng Việt Nam vẫn là nước có thị trường trái phiếu tăng trưởng cao nhất khu vực Đông Á, tăng 18,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt 25 tỷ USD. Trong đó thị trường trái phiếu chính phủ tăng 24,8%, đạt 24 tỷ USD, thị trường trái phiếu công ty tính đến quý 3 vẫn đứng ở mức 700 triệu USD.
Phát hiện nhiều doanh nghiệp FDI trốn thuế, có dấu hiệu chuyển giá
Năm 2013, các cơ quan quản lý nhà nước đã có nhiều cuộc thanh tra, rà soát hoạt động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang hoạt động tại Việt Nam. Kết quả cho thấy có nhiều dấu hiệu đáng lo ngại, phát hiện hàng loạt bất thường và sai phạm, có dấu hiệu của việc chuyển giá nhưng chưa đủ cơ sở để xử lý. Nhiều DN kê khai lỗ lớn trong nhiều năm nhưng tốc độ tăng doanh thu hằng năm vẫn cao, hoạt động sản xuất kinh doanh liên tục được mở rộng, nhiều DN đã có số lỗ vượt quá số vốn chủ sở hữu.
Qua 399 DN tại các khu chế xuất trên địa bàn TP.Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương và Đồng Nai, Thanh tra Chính phủ phát hiện có tới 125 DN khai báo lỗ dù vẫn có doanh thu “khủng” lên tới 32.563 tỉ đồng. Đặc biệt, có 36 DN hạch toán lỗ trong 3 năm liên tiếp với tổng số lỗ hơn 2.856,8 tỉ đồng. Và 69 DN khác đã bị lỗ trong 2 năm liền với số lỗ trên 1.829,8 tỉ đồng.
Tổng cục Thuế cũng cho biết, trong 3 quý đầu năm, ngành thuế đã phát hiện 122 doanh nghiệp FDI tại 23 tỉnh, thành bị ngành thuế thanh tra đặc biệt do nghi án chuyển giá với tổng số tiền bị buộc truy thu hơn 200 tỷ đồng. Kết quả, các doanh nghiệp này đã buộc phải điều chỉnh giảm lỗ phát sinh và giảm chuyển lỗ tổng số tiền là 2.252 tỷ đồng. Trong đó, giảm lỗ phát sinh 1.870 tỷ đồng, giảm số lỗ được chuyển vào kỳ tính thuế thực hiện thanh tra, kiểm tra là 335 tỷ đồng. Qua đó, tổng số tiền thu nhập chịu thuế của các doanh nghiệp này tăng lên là 2.599 tỷ đồng. Trong đó, các doanh nghiệp FDI phải tăng thu nhập chịu thuế của kỳ tính thuế sau thời kỳ thanh tra, kiểm tra, tức từ năm 2013 trở đi là 839 tỷ đồng.
Nhiều doanh nghiệp “rỗng ruột”
Trước diễn biến khó khăn của nền kinh tế, nhiều doanh nghiệp đã bộc lộ những điểm yếu của mình khi ghi nhận mức thua lỗ lớn, nợ lớn hơn nhiều lần so với tài sản, buộc phải tái cơ cấu nếu không muốn phải “biến mất”. Tính đến hết quý III/2013, nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng gần như không có doanh thu, lỗ lớn, vốn chủ sở hữu ngày càng bị “ăn mòn”…
Đơn cử như trên thị trường chứng khoán, mặt dù có hơn 100 CTCK được cấp phép hoạt động, nhưng số lượng CTCK tồn tại theo đúng nghĩa hiện dễ đếm hơn là lượng công ty đã “chết lâm sàng”. Thống kê kết quả kinh doanh của các CTCK tính đến hết quý III/2013 cho thấy, toàn thị trường chỉ có tối đa 40 CTCK hoạt động có hiệu quả, để lại dấu ấn thực sự. Còn lại, nhiều CTCK đang rơi vào tình trạng gần như “4 không”: không còn tiền, không doanh thu, không lợi nhuận, không bảo toàn được vốn.
Ngoài ra, rất nhiều các doanh nghiệp niêm yết khác, thậm chí cả các ngân hàng đã rơi vào tình trạng thua lỗ kéo dài, buộc phải hủy niêm yết, chịu bị thâu tóm sáp nhập.
Người Đồng Hành
